شب يلدا

بلندترين شب سال را Sun Born يا يلدا ناميده اند. يلدا و جشنهاي مربوطه كه در اين شب برگزار مي شوند، يك سنت باستاني است كه به اندازه ي زماني كه مردم فصول را تعيين كردند كهن مي‌باشد. يدا روز تولد ميترا يا مهر است. اين جشن در ماه پارسي "دي" قرار دارد كه يكي از نامهاي آفريدگار قبل از زرتشتيان مي باشد كه بعدها به آفريننده ي نور معروف شد؛ همان كه در زبان انگليسي "day" خوانده مي شود.
مورخان و شرق‌شناسان متفق القولند كه ايرانيان نزديك به چهار هزار سال است كه شب يلدا را كه درازترين و تاريكترين شب سال مي باشد تا سپيده دم بيدار مانده و در كنار يكديگر خود را سرگرم مي‌كنند تا اندوه غيبت خورشيد و تاريكي و سردي روحيه‌ي آنان را تضعيف نكند و با به روشني گراييدن آسمان به رختخواب رفته و كمي بياسايند.
واژه ي "يلدا" از دوره ي ساسانيان كه متمايل به بكارگيري خط سرياني شده بودند به كار رفته است. يلدا، همان ميلاد به معني زايش ، زادروز يا تولد است كه از زبان سامي وارد زبان فارسي شده است.بايد دانست كه هنوز در بسياري از نقاط ايران مخصوصا جنوب و جنوب خاوري براي ناميدن بلندترين شب سال، به جاي شب يلدا از واژه ي مركب شب چله(چهل روز مانده به جشن سده-شب سياه و سرد) استفاده مي‌شود.